ỨNG DỤNG VĂN PHÒNG
* OpenOffice.org 2.0 (bản Beta): miễn phí
www.openoffice.org
Phần mềm văn phòng này giúp tiết kiệm chi phí nếu chỉ làm việc với văn bản và bảng tính.
* Thunderbird: miễn phí
www.getthunderbird.com
Tiện ích gửi nhận thư điện tử này giúp nhanh chóng tìm kiếm thông tin trong hộp thư đến và các thư mục, có khả năng chống thư rác hiệu quả.
Nếu bạn đang cần trang bị một bộ phần mềm ứng dụng văn phòng để biên tập tài liệu văn bản và xử lý số liệu trên bảng tính thì OpenOffice.org có thể là một sự chọn lựa thay thế đáng giá cho Microsoft Office. Phiên bản OpenOffice 2.0 vẫn còn là bản thử nghiệm Beta và bản chính thức hy vọng sẽ được ra mắt vào thời điểm bạn đọc bài viết này.
Bạn thật sự cần đến bộ phần mềm văn phòng Microsoft Office (350 USD) và tiện tích PowerPoint nếu thường phải tạo các tập tin trình diễn phức tạp. Trong thử nghiệm của PC World Mỹ, OpenOffice gặp khó khăn trong việc hiển thị tập tin PowerPoint với các hiệu ứng chuyển động phức tạp.
OpenOffice mô phỏng cấu trúc và giao diện của bộ phần mềm Microsoft Office. Ngoài trình xử lý văn bản (Writer), bảng tính (Calc) và tiện ích thuyết trình (Impress), OpenOffice còn đi kèm một ứng dụng xử lý dữ liệu (Base), một chương trình vẽ cơ bản trên nền tảng Visio (Draw) và một công cụ tạo công thức toán học (Math).
OpenOffice cũng cung cấp nhiều tính năng bổ sung khác. Ví dụ, tiện ích bảng tính Calc cung cấp 33 thanh công cụ khác nhau, mỗi thanh công cụ gồm ít nhất vài nút nhấn.
Nếu tài liệu của bạn có sự chỉnh sửa từ nhiều người thì việc xử lý những thay đổi này có thể là một vấn đề. Trong Microsoft Word, bạn có thể quyết định đồng ý (accept) hay hủy bỏ (reject) những chỉnh sửa này. Với tiện ích xử lý văn bản Writer của OpenOffice, bạn sẽ thấy xuất hiện một hộp thoại dạng pop-up liệt kê mỗi thay đổi trong tài liệu với thông tin là ai đã thực hiện chỉnh sửa và vào thời điểm nào. Để chấp nhận, bạn phải tìm kiếm thông tin về các thay đổi đó trong một danh sách dài.
Tuy nhiên, với OpenOffice, bạn sẽ tìm thấy một số lợi ích để có thể "nói lời chia tay" với bộ phần mềm Microsoft Office. Trong khi Microsoft Office cần thường xuyên cập nhật các bản sửa lỗi để chống lại những cuộc tấn công từ tin tặc, thì tính đến thời điểm này, OpenOffice dường như vẫn an toàn.
QUẢN LÝ THƯ ĐIỆN TỬ
Tiện ích gửi nhận thư điện tử Thunderbird có nguồn gốc từ nhóm phát triển phần mềm mã nguồn mở tạo ra trình duyệt miễn phí Firefox. Giống với Firefox, Thunderbird là một tiện ích đơn giản và hiệu quả.
Giao diện Thunderbird có 3 vùng cửa sổ, nên trông gần gũi với phần mềm MS Outlook (109 USD) và những ứng dụng gửi nhận thư điện tử khác. Thunderbird "nhét" tất cả thông tin về một thư điện tử như tiêu đề thư, địa chỉ người gửi, ngày tháng trên duy nhất 1 dòng vì vậy khó đọc hơn khi sử dụng Outlook.
Chức năng tìm kiếm trong Thunderbird thật sự hiệu quả. Bạn có thể chọn để tìm kiếm bất kỳ thành phần nào của thư bằng nhiều cách khác nhau. Tiện ích cũng có thể đồng bộ thư điện tử của bạn từ các phần mềm khác như Communicator 4.x, Eudora, Outlook và Outlook Express.
Thử nghiệm cho thấy Thunderbird thật xuất sắc ở khả năng lọc thư rác. Mặc định, tiện ích có thể nhận dạng chính xác 72% thư rác. Sau khi dành chút ít thời gian để huấn luyện cho tiện ích này, tỷ lệ lọc thư rác đạt mức 95%.
Vậy đâu là điểm yếu của Thunderbird so với Outlook? Thunderbird không hỗ trợ lịch làm việc và tính năng quản lý công việc. Tuy nhiên, nếu bạn cần một tiện ích gửi nhận thư điện tử nhanh và hiệu quả thì Thunderbird là một lựa chọn hợp lý.
CÔNG CỤ BẢO MẬT
* AVG Anti-Virus: miễn phí
www.free.grisoft.com
Hiệu quả trong việc bảo vệ hệ thống với khả năng cập nhật thường xuyên, nhưng thiếu dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật
* ZoneAlarm: miễn phí
www.zonelabs.com
Phần mềm tường lửa với khả năng linh hoạt và hiệu quả cao.
* Microsoft Windows AntiSpyware (bản Beta)
www.microsoft.com/downloads/
Tiện ích chống phần mềm gián điệp miễn phí tốt nhất dù chưa thể sánh kịp phần mềm Webroot SpySweeper (30 USD)
Để máy tính luôn an toàn ở mức cao nhất, bạn phải trang bị một hệ thống phòng thủ thật vững chắc gồm các công cụ quét virus, phần mềm tường lửa và tiện ích chống phần mềm gián điệp. Các bộ công cụ bảo mật tiện lợi với việc cung cấp mọi tính năng trong một sản phẩm duy nhất, tuy nhiên giá của những công cụ này không rẻ chút nào: từ 70 đến 80 USD. Dù không thể tìm được bộ công cụ bảo mật miễn phí nào có khả năng vượt qua Norton Internet Security 2005 của hãng Symantec, nhưng bạn có thể tạo cho mình một bộ sưu tập các tiện ích bảo mật miễn phí và hiệu quả.
Bạn có thể tiết kiệm thời gian cũng như tiền bạc với những phần mềm miễn phí này. Thực tế, bạn cần nhiều thời gian hơn để cài đặt và cập nhật bộ công cụ Norton Internet Security so với khi thực hiện cài đặt 3 phần mềm miễn phí độc lập . Hơn nữa, phần mềm Norton yêu cầu nhiều lần khởi động lại máy trong suốt quá trình cài đặt và đòi hỏi tổng cộng gần 300MB dung lượng đĩa cứng, nhiều hơn tổng dung lượng mà ba phần mềm miễn phí cần.
Ngược lại, việc học cách sử dụng bộ công cụ Norton thường dễ dàng hơn những ứng dụng khác. Bảo trì các công cụ độc lập và giữ cho chúng luôn được cập nhật cũng là một công việc đầy khó khăn.
NHỮNG TIỆN ÍCH BẢO MẬT MẠNH MẼ
Với phần mềm quét virus, không nên tiết kiệm và lựa chọn một cách đại khái. Tuy nhiên, đó không phải là vấn đề đối với AVG, một phần mềm miễn phí có độ an toàn cao. Khi so sánh hiệu quả của AVG trong việc bảo vệ máy tính với tiện ích chống virus ở bộ công cụ Symantec, thì sự khác biệt chính nằm ở khả năng thường xuyên cập nhật virus mới. Ở phương diện này, AVG thể hiện được sự vượt trội.
Symantec cập nhật dữ liệu virus mới mỗi tuần, ngoại trừ trường hợp hãng nhận thấy một virus nào đó có khả năng phát tán rộng khắp. Ngược lại, AVG tiến hành cập nhật thường xuyên ngay khi virus mới được tìm thấy. Ví dụ, vào thời điểm sâu Bagle được phát hiện, AVG thực hiện cập nhật ngay sau đó vài giờ, trong khi Symantec vẫn chưa phát hiện được sâu máy tính này vài ngày sau đó.
Với chức năng tường lửa, cả phần mềm tường lửa Norton và tiện ích ZoneAlarm của Zone Labs đều giúp giữ cho máy tính gần như "giấu mặt" trên Internet và bảo vệ trước những xâm nhập bất hợp pháp. ZoneAlarm cung cấp tùy chọn cho phép tiện ích này tự động quyết định những gì có thể truy cập Internet, hay đưa ra cảnh báo trong từng trường hợp cụ thể.
Norton có khả năng quyết định hộ người dùng trong vài trường hợp và đưa ra cảnh báo ở các trường hợp khác. PC World Mỹ đã tiến hành thử nghiệm cho lây nhiễm phần mềm gián điệp vào hệ thống, với tiện ích tường lửa Norton vẫn gặp phải những cửa sổ pop-up ngay cả khi không mở trình duyệt; còn với hệ thống sử dụng tiện ích ZoneAlarm lại không xảy ra.
Norton Internet Security cung cấp hầu hết những tính năng mà bạn mong đợi ở một bộ công cụ bảo mật "tất cả trong một" nhưng vẫn thiếu tính năng chống phần mềm gián điệp. Chỉ cần chi thêm 10 USD, bạn có thể mua phần mềm Symantec Antispyware Edition, nhưng thử nghiệm thực tế cho thấy cả phần mềm này và tiện ích miễn phí đều không phải là tốt nhất. Ở chức năng này, phần mềm Spy Sweeper của Webroot (giá 30 USD) được xem là tốt nhất hiện nay.
Qua thử nghiệm 3 phần mềm Ad-Aware SE Personal, Spybot Search & Destroy và Microsoft Windows AntiSpyware (bản Beta) thì tiện ích của Microsoft tỏ ra hiệu quả nhất với khả năng loại bỏ đến 66% phần mềm gián điệp, nhưng vẫn chưa sánh kịp với tỷ lệ 99% ở phần mềm Spy Sweeper.
Nhìn chung, nếu là người dùng máy tính chuyên nghiệp, bạn có thể tiết kiệm được nhiều chi phí nếu sẵn sàng bỏ ra chút ít thời gian và công sức cho việc sử dụng các công cụ bảo mật miễn phí. Lưu ý, AVG Free Edition không cung cấp dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật dù bạn có thể tìm thấy những nhóm trợ giúp trực tuyến, còn bộ công cụ Norton (70 USD) chỉ có hình thức hỗ trợ kỹ thuật qua điện thoại với phí 30 USD/lần.
PHẦN MỀM XỬ LÝ ĐỒ HỌA
* GIMP: miễn phí
www.gimp.org
Phần mềm hoạt động hiệu quả, phù hợp cho người dùng có kinh nghiệm.
* Picasa: miễn phí
www.picasa.google.com
Phần mềm quản lý ảnh tốt, rất đáng giá để sử dụng.
Nhiều người dùng gia đình sẽ cảm thấy thích thú với phần mềm đồ họa mã nguồn mở GIMP (GNU Image Manipulation Program). Phần mềm này hỗ trợ nhiều công cụ cơ bản mà bộ Photoshop Elements (100 USD) và những tiện ích xử lý ảnh khác cung cấp. GIMP cho phép làm việc với các lớp (layer) và cung cấp nhiều bộ lọc, cho phép điều chỉnh độ trong suốt của ảnh. Ngoài ra, phần mềm cũng hỗ trợ khả năng hủy bỏ các thao tác đã thực hiện.
Tuy nhiên, GIMP lại thiếu tính năng cao cấp và độc đáo mà tiện ích Elements của Adobe "vay mượn" từ bộ phần mềm Photoshop Creative Suite 2 (600 USD). Trong khi GIMP cung cấp công cụ "clone", Elements đưa ra 2 công cụ "healing brush" mạnh mẽ mà bạn có thể sử dụng chúng để chỉnh sửa ảnh nhanh chóng. Elements hỗ trợ tính năng loại mắt đỏ mà GIMP không có, vì thế bạn phải đánh dấu những vùng đỏ xung quanh mắt, sau đó thay đổi giá trị màu sắc và độ bão hòa màu để khắc phục lỗi này. Giống GIMP ở việc cung cấp nhiều cấp độ điều chỉnh độ sáng, Elements còn bổ sung thêm tính năng làm tăng hiệu ứng bóng và sáng hiệu quả.
Giao diện của GIMP còn chút "bề bộn". Phần mềm hiển thị các bảng màu, công cụ và hình ảnh trong những cửa sổ riêng biệt và các lệnh không đồng nhất giữa các cửa sổ. (Ví dụ, lệnh trong cửa sổ trình đơn File, Edit, Select và View không giống nhau). Một vài phím tắt của phần mềm cũng mâu thuẫn nhau: bạn có thể nhấn nút (-) để thu nhỏ nhưng phải sử dụng tổ hợp phím - + để phóng to.
Nếu không muốn bỏ ra 100 USD để mua phần mềm Elements thì GIMP đáng để bạn quan tâm. Phần mềm miễn phí này cung cấp nhiều công cụ hữu ích và nếu sẵn sàng tìm hiểu qua những tính năng đi kèm cũng như dành chút ít thời gian để học cách sử dụng thì bạn sẽ đạt kết quả tốt. Tuy nhiên, nếu muốn nhanh chóng và dễ dàng có được những bức ảnh đẹp hơn thì hãy chọn Elements. Hiện tại, phiên bản GIMP 2.2.8 có thể sử dụng với hệ thống Windows, Mac và Linux.
QUẢN LÝ ẢNH DỄ DÀNG
Phần mềm quản lý ảnh miễn phí Picasa 2 của Google đã và đang thật sự trở thành một đối thủ đáng gờm của tiện ích quản lý ảnh đi kèm trong bộ phần mềm Adobe Photoshop Elements. Picasa chia sẻ một điểm chung với trang web tìm kiếm hàng đầu Google, đó chính là tốc độ.
Khả năng cuộn, tìm kiếm và phân loại được thực hiện nhanh chóng. Ví dụ, bạn có thể tìm kiếm tập tin hình ảnh và phim bằng cách gõ vào một từ khóa, kết quả sẽ xuất hiện ngay lập tức. Về phương diện này, Elements không thể sánh với Picasa.
Picasa còn cung cấp nhiều tính năng độc đáo khác: phần mềm này có khả năng gửi các tập tin ảnh thông qua tiện ích Microsoft Outlook, dịch vụ thư điện tử Gmail hay tiện ích chia sẻ hình ảnh Hello của Google. Bạn cũng có thể chọn ảnh để gửi đến dịch vụ Blogger miễn phí. Picasa cho phép bạn tạo một trang web đơn giản hay chuyển hình ảnh sang thiết bị giải trí TiVo. Elements có thể giúp bạn tạo những trang web cao cấp và thực hiện trình chiếu các tập tin ảnh nhưng không hỗ trợ tạo nhật ký trực tuyến (blog).
Ưu điểm chính của Elements là hệ thống thẻ đánh dấu (tag), qua đó bạn có thể thực hiện kéo thả các biểu tượng vào một hay nhiều hình ảnh để tiến hành phân loại chúng. Sau khi đánh dấu xong các tập tin ảnh của mình, bạn có thể tiến hành tìm kiếm theo thẻ đánh dấu. Dù Picasa có tính năng đánh dấu riêng nhưng chưa thật sự tạo ấn tượng.
Nhìn chung, Photoshop Elements có nhiều tính năng hơn nhưng Picasa cũng có những ưu điểm riêng và đặc biệt hoàn toàn miễn phí.
PHẦN MỀM KẾ TOÁN
* Moneydance: 30USD
www.moneydance.com
Phần mềm kế toán với đầy đủ các tính năng cơ bản.
Phần mềm quản lý kế toán cá nhân Moneydance của Reilly Technologies (30 USD) hiện được nhiều người quan tâm. Với giao diện đơn giản và có một chút gì đó hơi "lập dị” giúp bộc lộ phần nào những tính năng mà qua đó làm cho phần mềm này trở nên xứng đáng để thay thế phần mềm kế toán Quicken 2006 bản Basic của hãng Intuit.
Moneydance cũng đáng để cân nhắc nếu bạn chọn lựa phiên bản cao cấp của Quicken (có giá từ 50 đến 80 USD) nhưng lại không sử dụng nhiều công cụ phân tích đầu tư hay lập kế hoạch. Không một phần mềm kế toán miễn phí nào có thể so sánh với Quicken.
Bên cạnh những tính năng cơ bản, Moneydance còn cung cấp các công cụ đầu tư, hỗ trợ chuyển đổi tiền tệ quốc tế, nhiều tùy chọn lập báo cáo kèm hình ảnh và nhắc nhở thanh toán. Moneydance cũng đi kèm tính năng ngân hàng trực tuyến bằng cách hỗ trợ đồng bộ dữ liệu từ tập tin .qif trong khi Quicken 2006 đã hủy bỏ hỗ trợ định dạng này. Nếu thích, bạn có thể tải về các tiện ích bổ sung thêm nhiều tính năng khác. Reilly và những phần mềm kế toán khác có thể tạo những tiện ích bổ sung (hiện có rất ít) bằng cách sử dụng một bộ công cụ phát triển phần mềm miễn phí.
Moneydance thua Quicken Basic ở giao diện không có khả năng tùy biến. So sánh với phiên bản cao cấp của Quicken (bản Deluxe giá 50 USD, bản Premiere giá 70 USD và bản Premier Home & Business giá 80 USD), phần mềm Moneydance thiếu đi khả năng tính toán và một vài công cụ lên kế hoạch đầu tư, thuế và kế toán thường thấy trong các gói phần mềm cao cấp.
Bên cạnh đó, Moneydance không cho phép bạn chèn hình ảnh của các tài liệu liên quan như hóa đơn chẳng hạn vào các khoản mục hay tài khoản giao dịch, một tính năng mà cả ba phiên bản phần mềm Quicken đều hỗ trợ.
Dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật của Moneydance không tốt. Bạn có thể tham khảo những câu trả lời các thắc mắc thường gặp tại trang FAQ hay gửi thư điện tử đến nhà sản xuất phần mềm (không chắc chắn là bạn sẽ nhận được câu trả lời). Thêm vào đó, bạn có thể truy xuất tài nguyên từ cộng đồng người dùng Moneydance. Phần mềm không có dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật qua điện thoại.
ỨNG DỤNG ĐA PHƯƠNG TIỆN
* DeepBurner: miễn phí
www.deepburner.com
Phần mềm miễn phí này có khả năng tạo đĩa CD/DVD dữ liệu, nhưng thiếu tính năng tạo phim DVD và các công cụ khác.
* Musicmatch Jukebox 10: miễn phí
www.musicmatch.com
Dù tốc độ chưa nhanh nhưng tiện ích này có thể nén nhạc và ghi đĩa CD.
Dù được đánh giá là những bộ công cụ tạo đĩa DVD/VCD hoàn hảo nhưng Nero 6 Ultra và Roxio Easy Media Creator 7.5 có giá khá cao, 100 USD. Bạn có thể tìm được những phần mềm miễn phí có khả năng gánh vác một vài tính năng ở các bộ phần mềm cao cấp này. Tuy nhiên, bạn sẽ không tài nào tìm được một bộ phần mềm miễn phí có thể làm mọi thứ cũng như một công cụ có khả năng so sánh với Nero và Roxio.
Để sao chép tập tin nhạc, bạn có thể sử dụng phiên bản miễn phí phần mềm Musicmatch Jukebox 10. Phần mềm này có khả năng nén nhạc từ CD sang tập tin WMA, MP3 và MP3 Pro, sau đó ghi lên đĩa CD (phần mềm Windows Media Player có sẵn trong hệ điều hành Windows không hỗ trợ định dạng MP3 Pro). Một nhược điểm ở Musicmatch Jukebox 10 là hoạt động chậm so với các phần mềm thương mại khác.
Để ghi dữ liệu lên đĩa CD hay DVD, bạn có thể chọn DeepBurner 1.9. Phần mềm dễ sử dụng, có khả năng ghi dữ liệu lên đĩa CD và DVD, cũng như ảnh ISO (một tập tin dung lượng lớn chứa tất cả dữ liệu trên một đĩa). DeepBurner thậm chí còn có thể ghi đĩa CD nhạc từ tập tin định dạng MP3, .ogg hay .wav. Thực tế, không có tiện ích sao lưu dữ liệu miễn phí nào hỗ trợ ổ đĩa quang, do vậy bạn có thể sử dụng DeepBurner cho công việc này.
Một vài người dùng có thể còn do dự vì phần mềm miễn phí không thể sánh kịp khả năng tạo đĩa phim DVD, biên tập phim, chất lượng hình ảnh cũng như khả năng phục hồi băng hay LP và biên tập âm thanh ở hai tiện ích của Nero và Roxio.
TẠO TẬP TIN PDF
* CutePDF 3: 50 USD
http://cutepdf.com/Products/CutePDF/Plus.asp
Công cụ tạo tập tin PDF hiệu quả và bảo mật cao nhưng thiếu khả năng tích hợp vào Microsoft Office.
Một vài người thường tạo tập tin PDF bằng phần mềm Adobe Acrobat 7 Standard (299 USD). Hiện nay, một vài phần mềm đang nổi lên có khả năng thay thế tiện ích của Adobe và nếu bạn chỉ cần tạo dưới 5 tập tin PDF trong vòng một năm thì hãy sử dụng dịch vụ Create Adobe PDF Online (http://createpdf.adobe.com, yêu cầu đăng ký để sử dụng). Cần lưu ý, dịch vụ này giới hạn mỗi tập tin ở mức dưới 100MB và 50 trang, hơn thế nữa thời gian xử lý sẽ là một rào cản nếu bạn thực hiện chuyển đổi tập tin phức tạp chứa các hình ảnh độ phân giải cao.
Để thêm linh hoạt và hiệu quả, bạn có thể sử dụng tiện ích CutePDF 3 của Acro Software với giá 30 USD. Với tiện ích này, bạn có thể tạo một tập tin PDF bằng các kết nối nhiều tập tin văn bản và hình ảnh lại với nhau, hay chỉnh sửa một tập tin sẵn có. Bạn cũng có thể kết hợp nhiều tập tin PDF và thêm vào phông nền (background), địa chỉ liên hệ, v.v... CutePDF thiếu nhiều công cụ nâng cao như ở phần mềm của Acrobat như: khả năng tích hợp với Word, hỗ trợ in ấn và sao chép, tùy chọn "Send to PDF" cho trình đơn ngữ cảnh. Với tùy chọn "Print to PDF", bạn phải tải về một tiện ích miễn phí CutePDF Writer. Dù sao đi nữa, bạn có thể sử dụng nhiều tính năng với chi phí đầu tư thấp hơn nhiều nếu mua phần mềm Acrobat.
Giá cao hơn, nhưng nhiều tính năng hơn và khả năng tích hợp tốt hơn là phần mềm Jaws PDF Creator 3.6 (84 USD, www.jawspdf.com/pdf_creator) của Global Graphic Software. Phần mềm này hỗ trợ khả năng in tập tin PDF, cũng như cung cấp một biểu tượng trên màn hình giúp bạn có thể thực hiện kéo thả các tập tin để chuyển đổi chúng sang định dạng PDF. Ngoài ra, phần mềm còn cài đặt một thanh công cụ vào Word, Excel và PowerPoint tương tự như Acrobat (tuy nhiên không hỗ trợ các ứng dụng văn phòng khác như ở Acrobat). Jaws PDF Creator bổ sung thêm khả năng mã hóa tập tin 128-bit và cung cấp khả năng điều khiển in ấn và sửa chữa nội dung tài liệu.
Hồng Vy
PC World Mỹ 12/2005