Cách phòng tránh các tác hại khi sử dụng laptop

Việc dành thời gian học tập, làm việc, giải trí bên laptop ngày càng được số đông chúng ta lạm dụng bất kể thời gian ngày đêm để dẫn đến những tác hại nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe mà chúng ta ít ai quan tâm đến.

Những tác hại và cách phòng tránh sau đây sẽ giúp các bạn hiểu rõ về vấn đề sử dụng laptop sao cho đúng, sao cho phù hợp với sức khỏe của chúng ta thời gian dài khi sử dụng laptop:

1/ Màn hình và bức xạ điện từ máy tính xách tay ảnh hưởng đến mắt như thế nào?

Cách đây vài chục năm là thời đỉnh cao của loại màn hình CRT (Cathode Ray Tube – ống phóng chùm điện tử), màn hình này sử dụng một lớp huỳnh quang dùng hiển thị các điểm ảnh, và ống phóng CRT sẽ tạo ra các tia điện tử đập vào màn huỳnh quang để hiển thị các điểm ảnh theo mong muốn. Vì nguyên lý này mà màn hình CRT nguy hiểm rất nhiều đến sức khỏe con người vì để các điểm ảnh phát sáng theo đúng màu sắc cần hiển thị thì cần các tia điện tử tác động vào chúng để tạo ra sự phát xạ ánh sáng, luồng bức xạ điện cũng được phát ra xung quanh gây ảnh hưởng đến mắt, tai, tim mạch của người sử dụng máy tính lâu dài.

Ngày nay, màn hình laptop đã được chuyển sang sử dụng LCD (Liquid Crystal Display – tinh thể lỏng), với màn hình này thì người dùng máy tính được bảo vệ an toàn hơn loại CRT, nhưng chúng vẫn phát ra bức xạ ở mức thấp đủ để gây tổn hại cho sức khỏe của bạn – bao gồm cả việc màn hình phát ra trường điện từ (EMF - Electromagnetic Field) có bước sóng từ 50 ~ 60 GHz trở lên.

Bức xạ từ từ màn hình CRT 

Màn hình LCD laptop có bức xạ từ thấp hơn

Không chỉ đến từ màn hình máy tính, các trường điện từ (EMFs) từ các thiết bị điện tử bên trong laptop cũng tạo ra trường điện từ mạnh mẽ và gây nguy hiểm khi chúng ta nếu làm việc kéo dài.

Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, trường điện từ có số đo 2 ~ 3 milligauss (mG) là tiếp xúc giới hạn, trên mức này bắt đầu gây nguy hại đến cơ thể sinh vật, có liên quan đến bệnh ung thư và các hệ thống miễn dịch cơ thể.

Dấu hiệu ban đầu của tiếp xúc quá nhiều với EMFs bao gồm mắt mau bị khô, đỏ, lâu lâu bạn sẽ cảm thấy nhìn các vật xung quanh bị mờ do phải tập trung nhiều nhìn vào màn hình khá nhỏ, đau cơ, mất ngủ, căng thẳng và mệt mỏi.

Giữ khoảng cách hợp lý, tránh nhìn liên tục vào màn hình và tăng kích cỡ phông chữ trên màn hình cũng là biện pháp giúp bạn cảm thấy thoải mái, không phải căng mắt để tập trung và không cần nhìn gần màn hình giúp tránh được bức xạ điện khi phải tiếp xúc trong thời gian dài.

Nhìn quá gần màn hình ở tư thế sai khiến mắt dễ mau mỏi và mờ Nhìn quá gần màn hình ở tư thế sai khiến mắt dễ mau mỏi và mờ

Nhìn quá gần màn hình ở tư thế sai khiến mắt dễ mau mỏi và mờ

Ngồi đúng tư thế, giữ khoảng cách hợp lý giúp thoải mái khi làm việc Ngồi đúng tư thế, giữ khoảng cách hợp lý giúp thoải mái khi làm việc Ngồi đúng tư thế, giữ khoảng cách hợp lý giúp thoải mái khi làm việc

Ngồi đúng tư thế, giữ khoảng cách hợp lý giúp thoải mái khi làm việc
(lưng thẳng, mắt nhìn hơi nghiêng cách màn hình 50cm, khuỷu tay đặt 90 độ)

2/ Đau mỏi vai, gáy và cổ:

Lý do đầu tiên xuất phát từ chiếc máy tính laptop có màn hình và bàn phím gắn vào nhau nên chúng gần nhau đến mức người dùng khi đặt máy trên bàn cũng phải cúi xuống để quan sát, cơ cổ căng và chịu lực của đầu khi uốn cong, trong một thời gian dài sẽ gây đau, mỏi. Lâu dài sẽ dẫn đến phát sinh bệnh đau cơ cổ, tệ hơn là viêm các đĩa đệm đốt sống cổ.

Chính vì sự tiện dụng của laptop nên mọi người khi đi "phượt", du lịch, đi học cũng đều mang theo ba lô trên vai, tay đặt không đúng sẽ làm vai nâng cao liên tục gây đau vai. Ngoài ra, bàn phím laptop nhỏ khiến chúng ta phải hướng hai cánh tay vào giữa và vai bị "nén" vào trong, lâu dần vai không còn ở vị trí bình thường và chúng ta sẽ cảm giác mỏi nhanh chỉ sau khoảng thời gian ngắn. Thêm vào đó, khi sử dụng một máy tính xách tay, người dùng có xu hướng quên những tư thế cơ thể đúng vì lúc đó họ chỉ mải mê với màn hình.

Giải pháp lâu dài cho chúng ta là có thể tìm một màn hình lớn hơn kết nối với laptop để tầm nhìn cao hơn, hoặc màn hình phải ngả ra sau sao cho đầu không quá cúi xuống để nhìn, bàn phím lớn hơn để tư thế gõ phím và tay đặt rộng rãi hơn, giúp vai luôn ở tư thế bình thường nhất.

 
              Đau mỏi vai, gáy cổ vì ngồi sai tư thế            Ngồi đúng tư thể sẽ giúp cơ thể dẻo dai

3/ Đau mỏi cổ tay và xương sống

Như đã nói ở trên, vì màn hình và bàn phím đặt quá gần nhau nên việc màn hình đặt đúng tầm nhìn thì tay bạn phải nâng quá cao hoặc vươn xa, gây mỏi, và ngược lại nếu bạn để tay, cổ tay thoải mái thì đầu và cổ bạn phải chịu đau. Điều này thực sự xảy ra khi chúng ta chọn sử dụng laptop thay cho máy tính để bàn (desktop).

Bàn phím (keyboard) laptop nhỏ so với bàn tay chúng ta và nhất là với những người có bàn tay to lớn thì càng khó xoay sở giữa bàn phím và bàn di chuột (touchpad). Cả hai yếu tố trên khiến cho chúng ta nhận thấy sử dụng laptop cũng không hề thoải mái với những người ngồi làm việc liên tục hàng giờ ở văn phòng.

Một trong những cách khắc phục khá hiệu quả là sử dụng thiết bị ngoại vi như bàn phím và chuột rời để bảo đảm rằng bạn sẽ ở tư thế thoải mái khi làm việc trong thời gian dài. Chú ý nghỉ ngơi khoảng 5 ~ 10 phút sau mỗi giờ làm việc, tập các động tác thể dục để căng ngón tay, các cơ cánh tay và cổ tay.

 
             Đau cổ tay vì bàn phím laptop nhỏ                        Sử dụng thiết bị ngoại vi (nếu có thể)

 
Thư giãn sau mỗi giờ                                         Căng cơ tay để tránh đau mỏi

Khi bạn sử dụng một laptop trong thời gian dài không đúng tư thế sẽ làm cổ và đường cong xương sống bị kéo cong và ảnh hưởng đến cơ chế lò xo của đĩa đệm, cột sống bị gập và các đốt sống cũng như đĩa đệm bắt đầu thoái hóa. Nhiều lần như vậy có thể gây đau nhức và các đốt sống bị thoái hóa sẽ chèn vào các dây thần kinh và tủy sống. Điều này có thể dẫn đến viêm khớp và các dây thần kinh bị hư hại, rất nguy hiểm.

Bạn có thể dùng một chiếc gối nhỏ chèn vào sau lưng hoặc dùng một tấm lưới tựa lưng (hiện có bán ở các siêu thị) để lót và nâng xương cột sống thẳng lên, giảm tải cho các đốt sống, tránh thoái hóa cột sống sau này.

 
   Ngồi lâu gây đau lưng, thoái hóa cột sống                   Sử dụng tấm tựa lưng để giữ đốt sống thẳng

4/ Laptop và nguy cơ vô sinh ở nam

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, nếu số lượng tinh trùng của một người đàn ông là ít hơn 20 triệu trong một millilit thì được coi là có nguy cơ bị vô sinh. Số lượng tinh trùng thấp, hay còn gọi là oligospermia, là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của vô sinh nam. Có một số yếu tố có thể dẫn đến việc số lượng tinh trùng thấp, trong đó có việc tiếp xúc thường xuyên với nhiệt độ quá cao.

Nghiên cứu cho thấy sau khi ngồi với một laptop đặt trong lòng trong 15 phút, nhiệt độ bìu của nam giới đã tăng lên 1,8 độ và tăng 2,8 độ chỉ sau một giờ. Bất kỳ khi nào nhiệt độ ấm hơn sẽ ảnh hưởng đến số lượng tinh trùng, cứ mỗi một độ tăng thì số lượng tinh trùng giảm đi 40%.

Những tác động nhiệt gây ảnh hưởng xấu đến tinh hoàn có thể do tiếp xúc với những thứ như phòng tắm hơi, bồn tắm nước nóng, chăn sưởi ấm, thậm chí đệm nước…

Ngoài ra, tiếp xúc với nhiệt trong một thời gian dài, chẳng hạn như trong các ngành nghề có liên quan đến nhiều giờ ngồi, có thể dẫn đến khả năng sinh sản suy giảm vĩnh viễn.

(Ví dụ: Một tài xế xe tải hoặc taxi lái xe liên tục trong hai giờ thì nhiệt độ bìu tăng lên 2,2 độ, có nguy cơ làm cho số lượng tinh trùng thấp.)

Hiện nay, nhiều người đàn ông trẻ và ngay cả những người trưởng thành cũng có thói quen đặt máy tính lên đùi (đặt trong lòng), sức nóng từ pin và các bộ phận tản nhiệt ngay lập tức sẽ làm giảm việc sản xuất tinh trùng. Đó là điều rất nguy hiểm nếu như trong vòng 5 năm ~ 10 năm nữa họ lập gia đình thì khả năng có con cũng sẽ bị ảnh hưởng rất lớn.

Người ta tin rằng việc phục hồi tinh trùng nhanh chóng nhất trong vòng một tuần. Tuy nhiên, đã có nghiên cứu chỉ ra rằng việc sản xuất tinh trùng là một quá trình đòi hỏi phải có khoảng ba tháng, điều này cho thấy ngay cả khi có một yếu tố gây hại đến việc sản xuất tinh trùng với số lượng bình thường thì ít nhất trong vòng ba tháng không thể tái tạo một lần nữa.

Bởi vậy, điều quan trọng cho nam giới nếu muốn được "thể hiện bản lĩnh đàn ông" về sau thì nên xem xét các tác động tiếp xúc kéo dài với nhiệt. Cách tốt nhất cho một người đàn ông để bảo vệ khả năng sinh sản của mình là tránh những tình huống cao nhiệt bất cứ khi nào có thể.

Vô sinh nam giới có thể xảy ra khi thường xuyên sử dụng laptop trên đùi

Tóm lại, để giảm thiểu tác hại từ việc dùng máy tính xách tay, lưu ý:

• Đặt màn hình sao cho tầm mắt nằm ngang càng tốt và tránh đầu không bị rơi về phía trước, khoảng cách ít nhất là 50cm.
• Sử dụng màn hình lớn hơn hoặc phông chữ to.
• Ngồi ở tư thế thoải mái nhất, có thể dùng ghế tựa để hỗ trợ lưng.
• Một tiếng nên thư giãn một chút để các phần cơ đang bị căng có thời gian nghỉ ngơi, có thể kết hợp tập thể dục giữa giờ làm việc.
• Uống nhiều nước để đỡ khô mắt và đĩa đệm được bôi trơn.
• Không nên để laptop lên đùi nếu như các bạn nam không muốn "hối hận" về sau.
• Chưa có thống kê nào nguy hiểm cho nữ giới khi để laptop lên đùi trong thời gian dài, tuy nhiên, các bà mẹ mang thai nên cẩn thận vì sóng WiFi hay trường điện từ phát ra có thể ảnh hưởng đến bào thai trong bụng.