Trong một năm làm việc vừa qua, tôi đã có cơ hội đi gặp gỡ rất nhiều các công ty cùng làm về web 2.0 khác nhau để cùng trao đổi về các cơ hội trong ngành cũng như Internet Việt Nam nói chung. Có một câu hỏi mà hầu hết chúng tôi đều phải thảo luận đó là "Tại sao các web 2.0 Việt Nam hiện nay vẫn chưa kiếm được tiền hoặc chưa kiếm đủ như các nhà đầu tư kỳ cọng". Nên tôi cũng tranh thủ ngày cuối tuần rảnh rỗi ngồi tổng kết lại để rút kinh nghiệm và chia sẻ cùng mọi người
1. Hầu hết dân làm về Web 2.0 đều là dân kỹ thuật:
Chính vì vậy đều xuất phát với một ...lý tưởng cao đẹp ^_^ là chỉ cần
sản phẩm mình có ích, được nhiều người sử dụng, là từ từ mình sẽ kiếm
được tiền. Tôi hoàn toàn đồng ý và bản thân tôi lúc bắt tay làm cũng có
suy nghĩ đó. Tuy nhiên có một điều ít ai để ý là không biết khoảng thời
gian từ lúc có sản phẩm đến lúc ...kiếm được tiền là bao lâu. Nếu có
thì cũng đưa ra những con số rất tượng trưng, không chắc chắn. Có thể
nhìn vào các site nhạc phim ở VN làm ví dụ. Tiền bỏ ra cho server thì
khá nhiều nhưng cũng không chắc đến bao giờ mới có thể kiếm tiền. Tất
nhiên một số người xây dựng trông đợi làm để bán lại nhưng cũng câu hỏi
tương tự, không biết từ lúc có sản phẩm đến lúc ...có thể bán lại (và
bán cho ai) là bao lâu?
2. Nhiều sản phẩm bắt đầu với ý tưởng "clone" một sản phẩm đã thành công ở thị trường khác:
Đây cũng là một ý tưởng hay nhưng áp dụng vào VN thì tôi nghĩ chỉ rất
ít sản phẩm đáp ứng thực sự nhu cầu của thị trường mới có thể thành
công. Có rất nhiều yếu tố khác biệt có thể nêu ra: GDP đầu người còn
quá thấp nên nhiều dịch vụ có thể nói là quá xa xỉ nếu phải bỏ tiền ra,
hạ tầng VN còn nhiều yếu tố chưa hoàn chỉnh điển hình như thanh toán
điện tử, xã hội và các mối quan hệ có nhiều thứ không rõ ràng như ở các
nước khác...
3. Tổ chức công ty và thiết kế sản phẩm kém:
Do là start-up nên các nhóm thường không nhiều người nên hay xem nhẹ
việc tổ chức quản lý và thiết kế sản phẩm theo quy trình. Phần lớn đều
xem ý tưởng và thị trường là yếu tố quyết định, đợi khi lớn có tiền
thuê người ...tổ chức lại chắc cũng không sao. Chính vì vậy mà khá
nhiều trường hợp dẫn tới tình trạng lộn xộn, lủng củng nội bộ, các sản
phẩm thiết kế ra không có cấu trúc rõ ràng, mang tính làm cho có, nhiều
bug và không thể quản lý trong trường hợp bùng nổ sau này.
4. Sức ỳ của đội ngũ lãnh đạo:
Thông thường lúc mới đầu mọi thứ còn màu hồng nên các anh em đều còn
sung. Nhưng càng ngày khó khăn càng xuất hiện đòi hòi phải lựa chọn và
giải quyết nhanh chóng. Và nếu đội ngũ lãnh đạo công ty không năng động
dứt khoát trong trường hợp này thì hầu như sẽ kéo toàn bộ công ty ỳ
theo, làm các kế hoạch dự án trễ tiến độ. Rồi đến một lúc xuất hiện một
thỏa thuận ngầm giữa các thành viên với nhau, thôi thì ...chúng ta cùng
ỳ :)). Đó là trường hợp tôi thấy ở khá nhiều công ty VN hiện nay. Một
nhân viên quỹ đầu tư tâm sự với tôi rằng họ vẫn phải thường xuyên đi
thăm hỏi và tạo áp lực cho những công ty mà họ đang đầu tư.
Đến
đây một câu hỏi được đặt ra là vậy làm thế nào để có thể thiết kế một
sản phẩm Web 2.0 kiếm được tiền??? Thật lòng tôi cũng không biết, chỉ
xin nêu một số kinh nghiệm nhằm hạn chế những rủi ro ở trên
1. Tránh đối đầu trực tiếp với các đại gia nước ngoài:
Cá nhân tôi nghĩ rằng với trình độ Việt Nam hiện nay, trong một tương
lai gần rất khó để xây dựng một sản phẩm "có cấu trúc" đủ sức cạnh
tranh với các đại gia quốc tế như Google, Facebook... Thôi thì cứ để họ
đầu tư và làm cho mình xài, các sản phẩm cũng dần dần có tiếng Việt hết
đó thôi. Sẽ có một số người nghĩ tôi không có tinh thần dân tộc. Nhưng
rõ ràng việc xài các sản phẩm quốc tế sẽ giúp nâng cao trình độ và khả
năng giao lưu của người VN với thế giới bên ngoài. Rồi đến một lúc nào
đó, số người dùng Blogger, Facebook... đông đảo, chúng ta có thể dễ
dàng thiết kế những plugins phục vụ cho người Việt và từng bước đi ra
bên ngoài. Một số chuyên gia kinh tế khuyên VN nên phát triển các ngành
công nghiệp phụ trợ, một số kỹ sư nước ngoài cũng khuyên tôi trước tiên
nên phát triển các sản phẩm nhỏ trên hạ tầng của các hãng lớn. Bản thân
tôi cũng thấy đây là một hướng đi tốt.
2. Xây dựng các sản phẩm gắn chặt với các hoạt động offline: VD
như thương mại điện tử, kiếm việc... Những sản phẩm không quá lớn lao
nhưng phục vụ cho lợi ích rất thiết thực hiện tại. Hơn nữa làm vậy thì
đầu tư cho hạ tầng kỹ thuật cũng sẽ không nhiều, thay vì đó có thể dành
nguồn kinh phí để tập trung cho các hoạt động offline cụ thể và kiếm
tiền từ đây.
3. Hãy kiếm tiền từ sớm, dù ít:
Tôi đã chứng kiến có vài dự án tự giải tán chỉ sau 1.5-2 năm, do nhà
đầu tư không rót tiền nữa. Bởi vì họ không đủ kiên nhẫn mỗi năm bỏ vào
vài tỷ, trong khi không hề thấy một thành quả nào từ nhóm phát triển.
Tôi cũng hiểu công nghệ là cuộc đua lâu dài nhưng dường như rất ít nhà
đầu tư VN nghĩ được như vậy. Nên chắc nhất vẫn nên cố gắng kiếm tiền từ
sớm, bởi đó cũng sẽ là một niềm động viên cho lãnh đạo và nhân viên
công ty, cũng như hứa hẹn cho nhà đầu tư về một tương lai tươi sáng dự
án mình bỏ tiền vào.
4. Từng bước xây dựng tổ chức công ty, quy trình sản phẩm và mở rộng các mối quan hệ:
Tất nhiên không cần quá lý thuyết như những gì trong sách vở, nhưng có
một số thực hành hữu ích dành cho các công ty nhỏ có thể dễ dàng áp
dụng, các buổi hội thảo/khóa học về quản lý cũng khá hữu ích. Cố gắng
từng bước áp dụng, thích nghi làm cho tổ chức ngày một chuyên nghiệp
hơn, tinh thần nhân viên cũng phấn chấn vì cảm thấy mình ngày một tiến
bộ. Ngoài ra mở rộng các mối quan hệ là một vấn đề cần thiết, cố gắng
xây dựng các mối quan hệ cá nhân vững bền thay vì chỉ những quan hệ đối
tác thông thường. "Giàu vì bạn, sang vì vợ", thành công của bạn bè sẽ
giúp mình nhiều thuận lợi hơn và ngược lại ^(^
Đến
đây, tự nhiên tôi nảy sinh một ý tưởng là sao không thử điều tra và áp
dụng các tiêu chí này để phân tích một số công ty Internet VN hiện nay?
Ít ra là xác định thử công ty nào triển vọng để ...nhanh chân mua cổ
phiếu kiếm lời sau này ;)). Nhưng giờ buồn ngủ quá rồi, thôi để khi nào
có thời gian ngồi suy nghĩ tiếp :)
1. Ủng hộ bằng tiền mặt vào Quỹ tài trợ NukeViet
Qua tài khoản Paypal:
Chuyển khoản ngân hàng trực tiếp:
Người đứng tên tài khoản: NGUYEN THE HUNG
Số tài khoản: 0031000792053
Loại tài khoản: VND (Việt Nam Đồng)
Ngân hàng Vietcombank chi nhánh Hải...
Số TBMT: IB2400474224-00. Bên mời thầu: CHI NHÁNH TỔNG CÔNG TY ĐIỆN LỰC MIỀN NAM TNHH - BAN QUẢN LÝ DỰ ÁN LƯỚI ĐIỆN MIỀN NAM. Đóng thầu: 10:00 16/11/24
Ban quản lý dự án " Xây dựng hệ thống công nghệ thông tin phục vụ chế độ báo cáo cấp bộ; chế độ báo cáo cấp tỉnh, huyện, xã, tần suất nhanh ( trực tuyến) phục vụ công tác điều hành từ Trung ương đến địa phương" đang thực hiện mời thầu cho Gói thầu “Xây dựng phần mềm nội bộ, tạo lập dữ liệu để quản lý, thu thập thông tin báo cáo phục vụ điều hành”. Thời hạn đóng thầu 08:30 22/11/2024.
Trường Đại học Kinh tế quốc dân đang thực hiện mời thầu cho Gói thầu “Mua phần mềm phát hiện đạo văn, tăng cường liêm chính học thuật của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân”. Thời hạn đóng thầu 14:30 08/11/2024.
Chi Nhánh Tập Đoàn Công Nghiệp Than – Khoáng Sản Việt Nam - Công Ty Than Mạo Khê - TKV đang thực hiện mời thầu cho Gói thầu “Gói thầu số 2: Phần mềm quản lý thiết bị cơ điện và máy tính chủ”. Thời hạn đóng thầu 09:00 26/10/2024.
Công Ty Cổ Phần Tư Vấn Xây Dựng 05 đang thực hiện mời thầu cho Gói thầu “Thuê phần mềm HIS quản lý khám chữa bệnh trên nền tảng công nghệ điện toán đám mây online”. Thời hạn đóng thầu 10:00 21/10/2024.
Sở Thông tin và truyền thông tỉnh Quảng Ninh đang thực hiện mời thầu cho Gói thầu “Gói thầu số 02: Xây dựng phần mềm quản lý đánh giá mức độ chuyển đổi số tỉnh Quảng Ninh, đào tạo hướng dẫn sử dụng quản trị vận hành”. Thời hạn đóng thầu 09:30 16/10/2024.
Dự án Xây dựng Hệ thống sản xuất thông tin thống kê điện tử đang thực hiện mời thầu cho Gói thầu “Xây dựng phần mềm nội bộ phục vụ sản xuất thống kê điện tử”. Thời hạn đóng thầu 15:00 30/10/2024.